Δημοσίευση της απόφασης του Εφετείου Λουξεμβούργου στην υπόθεση LUXAIR

   Το Εφετείο του Λουξεμβούργου, ασκώντας ποινική δικαιοδοσία, δημοσίευσε στις 21.1.2014 την απόφασή του στην υπόθεση του ατυχήματος της LUXAIR. Η απόφαση έκρινε και για τις απαιτήσεις των πολιτικώς εναγόντων, που αφορούσαν κυρίως χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης. Το Δικαστήριο επεδίκασε αποζημιώσεις μεταξύ 11.500 € και 130.500 €, πλέον τόκων και δικαστικής δαπάνης.

   Η υπόθεση αφορά το αεροπορικό ατύχημα που συνέβη στο αεροδρόμιο του Λουξεμβούργου στις 8.11.2002, κατά τη διάρκεια συνθηκών μειωμένης ορατότητας, όταν ένα αεροσκάφος τύπου Fokker F50 της εταιρείας LUXAIR που ερχόταν από το Βερολίνο συνετρίβη κατά την προσγείωση. Εκτός από τον κυβερνήτη του αεροσκάφους και έναν επιβάτη, όλοι οι επιβαίνοντες σκοτώθηκαν (συνολικά 20 άτομα, εκ των οποίων 18 επιβάτες και 2 μέλη του πληρώματος). Η κύρια αιτία του ατυχήματος ήταν ανθρώπινο σφάλμα του κυβερνήτη, ο οποίος δεν ακολούθησε τις προβλεπόμενες διαδικασίες χειρισμού και ασφαλείας. Ωστόσο μια σημαντική συντρέχουσα αιτία του ατυχήματος ήταν η παράλειψη της εταιρείας LUXAIR να καλλιεργήσει την απαραίτητη νοοτροπία ασφαλείας στο προσωπικό της, δεδομένου ότι είχε υπάρξει ελαστική στην τήρηση των προβλεπόμενων κανόνων ασφαλείας. Μετά τη δημοσίευση της έκθεσης για τα αίτια του ατυχήματος η εταιρεία απέλυσε έξι άτομα, δηλαδή τον κυβερνήτη του αεροσκάφους, τους τότε Διευθυντές Επιχειρήσεων, τον τότε Υπεύθυνο Ασφαλείας Πτήσεων, τον τότε Υπεύθυνο Ποιότητας/Τυποποίησης Πτήσεων και τον τότε Επικεφαλής Χειριστή του στόλου της των α/φ Fokker. Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το ατύχημα και τις αιτίες του μπορείτε να βρείτε εδώ και εδώ.

   Η εν λόγω απόφαση του Δικαστηρίου έκρινε τις απαιτήσεις των πολιτικώς εναγόντων κατά των υπαλλήλων της LUXAIR, που κατηγορούνταν για παραβίαση των κανόνων εναέριας κυκλοφορίας και ανθρωποκτονία εξ αμελείας κατά συρροή.

   Από πλευράς αεροπορικού δικαίου, εφαρμοστέα στο ατύχημα ήταν η Σύμβαση της Βαρσοβίας του 1929 (ΣΒ), όπως είχε τροποποιηθεί από το Πρωτόκολλο της Χάγης του 1955 (ΠΧ) και όπως ίσχυε για ενδοκοινοτικές πτήσεις σύμφωνα με τον Κανονισμό (ΕΚ) 2027/1997. Αυτό σημαίνει ότι ο αερομεταφορέας υπείχε γνήσια αντικειμενική ευθύνη μέχρι του ποσού των 100.000 ΕΤΔ και απεριόριστη νόθο αντικειμενική ευθύνη για αξιώσεις που υπερέβαιναν το ως άνω ποσό. Σύμφωνα με το άρθρο 25Α ΣΒ/ΠΧ, οι προστηθέντες του αερομεταφορέα δικαιούνται να επικαλεστούν τα όρια και τις διατυπώσεις της ευθύνης του αερομεταφορέα, εφόσον ενήργησαν στο πλαίσιο των εργασιακών καθηκόντων τους.

  Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα στοιχεία της απόφασης του Εφετείου είναι ότι δέχτηκε την εφαρμογή του άρθ. 24 ΣΒ και για τις αξιώσεις αποζημίωσεις στα πλαίσια της ποινικής δίκης. Σύμφωνα με το άρθρο αυτό, όλες οι αξιώσεις που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της Σύμβασης, ανεξαρτήτως της νομικής τους θεμελίωσης, υπόκεινται στα όρια και τις διατυπώσεις της Σύμβασης. Σημειωτέον ότι τα γαλλικά δικαστήρια κατά κανόνα δεν αποδέχονται την άποψη αυτή, διότι θεωρούν ασυμβίβαστες με το ποινικό δίκαιο τις προβλέψεις της Σύμβασης σχετικά με την αντικειμενική ευθύνη. Αντίθετα τα γερμανικά δικαστήρια κρίνουν ότι δεν υπάρχει ασυμβατότητα σχετικά – απλά στην ίδια δίκη εφαρμόζονται άλλες διατάξεις για τη  διάγνωση της ποινικής ευθύνης και άλλες για τις αξιώσεις των πολιτικώς εναγόντων.

   

   Περαιτέρω, το Εφετείο έκρινε ότι το παραδεκτό της παράστασης πολιτικής αγωγής είναι ανεξάρτητο από το άρθρο 28 ΣΒ, που ορίζει περιοριστικά τα κατά τόπον αρμόδια δικαστήρια για τις αξιώσεις αποζημίωσης. Με άλλα λόγια η τοπική αναρμοδιότητα του ποινικού δικαστηρίου για τις αστικές αξιώσεις σύμφωνα με το άρθρο 28 ΣΒ δεν συνεπάγεται το απαράδεκτο της παράστασης της πολιτικής αγωγής.

   Σημειώνουμε επίσης ότι το Ακυρωτικό Δικαστήριο του Λουξεμβούργου (Cour de Cassation), στο πλαίσιο της πολιτικής δίκης κατά του αερομεταφορέα, είχε αποστείλει προδικαστικό ερώτημα στο ΔΕΚ σχετικά με την ερμηνεία της ΣΒ. Ωστόσο, το ΔΕΚ είχε κρίνει ότι στερείτο δικαιοδοσίας επί της υπόθεσης, διότι η ΣΒ δεν ήταν μέρος του Κοινοτικού Δικαίου (απόφαση της 22.10.2009, υπόθεση C-301/08).