ΔικΕΕ: Η πρόσκρουση κινητής σκάλας σε αεροσκάφος δεν αποτελεί «έκτακτη περίσταση» κατά τον Καν. 261/2004

Το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔικΕΕ) εξέδωσε Διάταξη στην υπόθεση C-394/14 Siewert και λοιποί με την οποία διευκρίνισε ότι βάσει του Κανονισμού (ΕΚ) 261/2004 για τα δικαιώματα των επιβατών σε περίπτωση μεγάλης καθυστέρησης, ματαίωσης πτήσης και άρνησης επιβίβασης είναι αποζημιωτέα η περίπτωση καθυστέρησης αναχώρησης που οφείλεται σε ζημιά του αεροσκάφους, η οποία προκλήθηκε από προηγούμενη πρόσκρουση με κινητή σκάλα επιβίβασης/αποβίβασης επιβατών στον αεροδιάδρομο.

Η υπόθεση αφορούσε συνολική καθυστέρηση πτήσης 6,5 ωρών σε δρομολόγιο του γερμανικού αερομεταφορέα Condor από την Αττάλεια της Τουρκίας προς τη Φρανκφούρτη της Γερμανίας. Ο αερομεταφορέας αρνήθηκε την παροχή αποζημίωσης στους επιβάτες επικαλούμενος τη συνδρομή «εκτάκτων περιστάσεων». Ειδικότερα, ο αερομεταφορέας υποστήριξε ότι η καθυστέρηση οφειλόταν σε ζημιά του αεροσκάφους που είχε επέλθει ως αποτέλεσμα πρόσκρουσης με κινητή σκάλα επιβίβασης/αποβίβασης επιβατών στο αεροδρόμιο της Στουτγκάρδης την προηγούμενη ημέρα, η οποία κατέστησε αναγκαία την αντικατάσταση του αεροσκάφους.

To γερμανικό Ειρηνοδικείο του Rüsselsheim απηύθυνε προδικαστικό ερώτημα στο ΔικΕΕ με το εξής περιεχόμενο:

«1) Πρέπει οι έκτακτες περιστάσεις κατά την έννοια του άρθρου 5, παράγραφος 3, του κανονισμού [261/2004] να αφορούν ευθέως την πτήση για την οποία είχε γίνει η κράτηση;

2) Για την περίπτωση που για τη μεταγενέστερη πτήση λαμβάνονται υπόψη και έκτακτες περιστάσεις που ανακύπτουν σε προηγούμενα δρομολόγια: Πρέπει τα εύλογα μέτρα τα οποία οφείλει να λάβει ο πραγματικός αερομεταφορέας κατά το άρθρο 5, παράγραφος 3, του κανονισμού [261/2004] να έχουν ως αντικείμενο μόνο την αποτροπή των εκτάκτων περιστάσεων ή και την αποφυγή μιας μεγάλης καθυστερήσεως;

3) Μπορούν να θεωρηθούν ως έκτακτες περιστάσεις, κατά την έννοια του άρθρου 5, παράγραφος 3, του κανονισμού [261/2004], οι επεμβάσεις ενεργούντων με δική τους ευθύνη τρίτων στους οποίους έχουν ανατεθεί καθήκοντα εμπίπτοντα στις δραστηριότητες αερομεταφορέα;

4) Για την περίπτωση που στο τρίτο ερώτημα δοθεί καταφατική απάντηση: Έχει σημασία για τους σκοπούς της εκτιμήσεως το ζήτημα από ποιον (αεροπορική εταιρία, φορέα εκμεταλλεύσεως αερολιμένα κ.λπ.) ανατέθηκαν τα καθήκοντα στον τρίτο;»

Το ΔικΕΕ θεώρησε ότι παρέλκει η απάντηση στα δύο πρώτα ερωτήματα, δεδομένου ότι έχει ήδη αποφανθεί σε προηγούμενες αποφάσεις του, υπονοώντας κυρίως τις αποφάσεις C-549/07 Wallentin-Hermann και C-294/10 Eglitis, Ratnieks. Εξ ου και η έκδοση Διατάξεως αντί για απόφαση, βάσει του άρθρου 99 του Κανονισμού Διαδικασίας του Δικαστηρίου.

Για να απαντήσει στο τρίτο και τέταρτο ερώτημα, το Δικαστήριο στηρίχθηκε σε προηγούμενη νομολογία του σχετικά με τη συνδρομή εκτάκτων περιστάσεων ως λόγο απαλλαγής του αερομεταφορέα από την παροχή αποζημίωσης για καθυστέρηση ή ματαίωση πτήσης (άρθ. 5 παρ. 3 του Καν. 261/2004). Ως «έκτακτες περιστάσεις» ορίζονται αυτές που εκφεύγουν του αποτελεσματικού ελέγχου του αερομεταφορέα, δηλαδή δεν θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί ακόμη κι αν είχαν ληφθεί όλα τα οικονομικώς και τεχνικώς εύλογα μέτρα για την αποτροπή της ζημίας. Η εν λόγω διάταξη, ως εισάγουσα εξαίρεση σε γενικό κανόνα, είναι στενά ερμηνευτέα.

Ακολούθως, το Δικαστήριο διευκρίνισε εκ νέου ότι τα τεχνικά προβλήματα ενός αεροσκάφους μπορούν να θεωρηθούν «έκτακτες περιστάσεις», μόνον αν αφορούν γεγονός, το οποίο δεν είναι σύμφυτο προς την κανονική άσκηση της δραστηριότητας του αερομεταφορέα και εκφεύγει του αποτελεσματικού ελέγχου του εξαιτίας της φύσεως ή των αιτίων του. Δεν εντάσσεται όμως εδώ η πρόσκρουση του αεροσκάφους με κινητή σκάλα επιβατών στον αεροδιάδρομο, διότι τέτοιες κινητές σκάλες ή γέφυρες χρησιμοποιούνται κατά κόρον στο πλαίσιο αεροπορικής μεταφοράς επιβατών, με συνέπεια οι αερομεταφορείς να έρχονται σε τακτική βάση αντιμέτωποι με καταστάσεις που προκύπτουν από τη χρήση τους.

Τέλος, το ΔικΕΕ υπενθύμισε ότι η εκπλήρωση από τους αερομεταφορείς των υποχρεώσεων που υπέχουν από τον Κανονισμό 261/2004 δε θίγει το δικαίωμά τους να αξιώσουν αποζημίωση από οποιοδήποτε πρόσωπο προκάλεσε την καθυστέρηση, συμπεριλαμβανομένων των τρίτων, όπως προβλέπει το άρθρο 13 του Κανονισμού.

Ως εκ τούτου, το Δικαστήριο έκρινε ότι γεγονός όπως το προαναφερόμενο δεν αποτελεί λόγο απαλλαγής του αερομεταφορέα από την ευθύνη του.