Η Διεθνής Ένωση Αερομεταφορών (I.A.T.A.) και η ουσιαστική συμβολή της στην ανάπτυξη των Διεθνών Αερομεταφορών

Η Διεθνής Ένωση Αερομεταφορέων (International Air Transport Association, εν συντομία γίνεται χρήση του όρου I.A.T.A.), ιδρύθηκε στη Χάγη το έτος 1929. Η  I.A.T.A. έλαβε την τελική μορφή της και περαιτέρω υπόστασή της στα πλαίσια εκτέλεσης των εργασιών της Διεθνούς Συνδιάσκεψης για την ανάπτυξη των διεθνών αερομεταφορών που πραγματοποιήθηκε στην Αβάνα το έτος 1945.


Η έδρα της ΙΑΤΑ βρίσκεται στο Μόντρεαλ του Καναδά, για τον λόγο αυτό και ο κανονισμός που ρυθμίζει την εσωτερική λειτουργία της και κυρίως την ενάσκηση των καθηκόντων από τα διοικητικά της όργανα, διέπεται αποκλειστικά από το καναδικό δίκαιο (κατά μία νομική άποψη η ΙΑΤΑ συνιστά ένωση προσώπων). Τα μέλη του εν λόγω διεθνούς οργανισμού είναι αποκλειστικά ιδιωτικές αεροπορικές εταιρείες που εκτελούν διεθνείς τακτικές αεροπορικές μεταφορές επιβατών και πραγμάτων (δηλαδή αποσκευών και εμπορευμάτων). 

Τα διοικητικά όργανα της IATA, ήτοι ειδικότερα η Γενική Συνέλευση και η Εκτελεστική Επιτροπή, είναι επιφορτισμένα κυρίως με ζητήματα νομικοτεχνικής και οικονομικής φύσεως που αφορούν στην εύρυθμη λειτουργία των ιδιωτικών αεροπορικών μεταφορών. Σύμφωνα με το καταστατικό της ΙΑΤΑ, ο σκοπός της ίδρυσης του παραπάνω διεθνούς οργανισμού εναπόκειται αποκλειστικά στην εδραίωση της ασφάλειας των αεροπορικών μεταφορών, στην ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των ιδιωτικών αεροπορικών εταιρειών (διεθνών αερομεταφορέων), καθώς και στην ανάπτυξη μίας στενής συνεργασίας μεταξύ της ΙΑΤΑ και του Διεθνούς Οργανισμού Πολιτικής Αεροπορίας (ICAO), δεδομένου ότι ο ICAO ασκεί εποπτεία επί της εν λόγω διεθνούς ενώσεως. Επιπρόσθετα, στις αρμοδιότητες της εντάσσεται και η αξιολόγηση προ - σχεδίων διεθνών συμβάσεων, καθώς και η σύνταξη προτάσεων και συστάσεων προς τα μέλη της για ζητήματα τεχνικής και υλικής υποδομής που αφορούν στην εκτέλεση των αεροπορικών μεταφορών. 

Τα ψηφίσματα της ΙΑΤΑ παράγουν δεσμευτική ισχύ ως προς όλα τα μέλη που ο οργανισμός εκπροσωπεί (ιδιωτικούς αερομεταφορείς), για τον λόγο αυτό τα μέλη έχουν και την αντίστοιχη υποχρέωση να συμμορφώνονται με τις αποφάσεις και τα ψηφίσματά της, ειδάλλως στην αντίθετη περίπτωση δηλαδή, επιβάλλονται οι προβλεπόμενες κυρώσεις που μπορούν να προσδιορισθούν είτε στην επιβολή συστάσεων προς ένα μέλος που δεν συμμορφώνεται είτε ακόμα και στην «αναγκαία» αποχώρηση ακόμα και αποβολή του από την διεθνή ένωση, γεγονός που αναμφίβολα μπορεί να συνεπιφέρει ή να συντείνει στην πρόκληση ανεπανόρθωτης ζημίας ή βλάβης για την φήμη και την περαιτέρω εμπορική δραστηριότητα που ο συγκεκριμένος αερομεταφορέας αναπτύσσει σε ορισμένη αγορά. 

Σε κάθε περίπτωση η ΙΑΤΑ είναι αρμόδια για θέματα οικονομικής εκμετάλλευσης του εναέριου χώρου, έργο της είναι η δημιουργία συνδέσμων ανάμεσα στους αερομεταφορείς και στην αρμόδια Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας (ΥΠΑ), η ανάπτυξη και η ενίσχυση ενός υγιούς ανταγωνισμού μεταξύ των ιδιωτικών αερομεταφορέων, καθώς και η ρύθμιση της ευθύνης από τις ζημίες που προξενούνται επί του εδάφους εξαιτίας αεροπορικών δραστηριοτήτων.

Ολοκληρώνοντας, η IATA έχει συμβάλει σημαντικά μέχρι σήμερα στην ενοποίηση των κανόνων του ιδιωτικού διεθνούς αεροπορικού δικαίου, δεδομένου ότι σήμερα έχει καθιερώσει αφ' ενός την ενσωμάτωση ομοιόμορφων συμβατικών όρων ή ρητρών (γνωστοί και ως γενικοί συμβατικοί όροι μεταφοράς, Γ.Ο.Μ.) στις καταρτιζόμενες συμβάσεις διεθνούς αεροπορικής μεταφοράς επιβατών και πραγμάτων (συμβάσεις προσχώρησης), αφ' ετέρου στην ενιαία ρύθμιση της αστικής ευθύνης των διεθνών αερομεταφορέων για την πρόκληση ζημίας σε επιβάτες, αποσκευές και εμπορεύματα, υπό το πλέγμα των ισχυουσών διατάξεων και κανόνων της Συμβάσεως του Μόντρεαλ (1999). Με τον τρόπο αυτό διασφαλίζονται οι συναλλακτικές σχέσεις που αναπτύσσονται μεταξύ του διεθνούς αερομεταφορέα και του αντισυμβαλλόμενου του επιβάτη ή αποστολέα - παραλήπτη του εμπορεύματος, καθόσον τα πρόσωπα αυτά είναι σε θέση πλέον να λάβουν πλήρη γνώση για το ισχύον νομικώς καθεστώς που διέπει τις διεθνείς αερομεταφορές και κυρίως για τα ανώτατα όρια ευθύνης των αεροπορικών εταιρειών σε περίπτωση πρόκλησης ζημίας είτε στον επιβάτη και τις αποσκευές του είτε στα εμπορεύματα.