Εννοιολογική διευκρίνιση του αεροπορικού ατυχήματος με τα κριτήρια της Συμβάσεως του Μόντρεαλ (1999)

  

Για τη θεμελίωση αστικής ευθύνης του διεθνούς αερομεταφορέα ή των προστηθέντων από εκείνον προσώπων (βλ. υπάλληλοι / βοηθοί εκπλήρωσης παροχής - συνεργάτες της αεροπορικής εταιρείας), σε περίπτωση πρόκλησης θανάτου ή σωματικού τραυματισμού του επιβάτη στα πλαίσια σύμβασης διεθνούς αεροπορικής μεταφοράς του, απαιτείται ξεκάθαρα η πρόκληση ατυχήματος κατά την διάρκεια εκτέλεσης μίας συμφωνημένης αεροπορικής μεταφοράς (χρήση αγγλικού όρου: accident).

Η έννοια του αεροπορικού ατυχήματος ή δυστυχήματος προσδιορίζεται ειδικότερα στις διατάξεις αρθ. 1 Β.Δ. 324/1968 «περί αεροπορικών ατυχημάτων πολιτικών αεροσκαφών», όπως και στις διατάξεις αρθ. 26 της Σύμβασης του Σικάγου (ΣΣ). Σύμφωνα με την πάγια νομολογία των ελληνικών και αλλοδαπών δικαστηρίων, το αεροπορικό ατύχημα συνίσταται στη πτώση αεροσκάφους και στη περαιτέρω πρόσκρουσή του στο έδαφος κράτους, όπως και στη διέλευση του αεροσκάφους μέσα από κενά αέρος ή στην αιφνίδια ανατάραξη του. Σε κάθε δε περίπτωση το αεροπορικό ατύχημα πρέπει να είναι αιφνίδιο, απροσδόκητο, βίαιο και να προέρχεται από εξωτερική αιτία, με αποτέλεσμα να προσβάλλει τελικώς και τον ανθρώπινο οργανισμό.

Ένα ακόμα στοιχείο που απαιτείται είναι η δυνατότητα θεμελίωσης αιτιώδους συνάφειας μεταξύ της υφιστάμενης ζημίας και του ατυχήματος που την προκάλεσε, ενώ η φύση της προκληθείσης ζημίας συνιστά αποκλειστικά τον θάνατο ή τον σωματικό τραυματισμό ή σωματική βλάβη (ΣΒ), τα οποία υπέστη ο επιβάτης. 

Ειδική περιπτωσιολογία που εξειδικεύει τον σωματικό τραυματισμό επιβάτη: αμιγείς σωματικές βλάβες (lésion corporelle – bodily injured), οι οποίες είναι δυνατόν να συνοδεύονται και από την πρόκληση ψυχικών διαταραχών (lésion mentale/dommage moral/mental turbulence).

Ωστόσο η ρύθμιση ή η αποκατάσταση της ηθικής βλάβης του ζημιωθέντος επιβάτη είναι ζήτημα που εναπόκειται σαφέστατα στο πεδίο του εφαρμοστέου ανά περίπτωση εθνικού δικαίου συμβαλλόμενου κράτους στη ΣΜ (1999), πράγμα που σημαίνει ότι οι αμιγείς σωματικές βλάβες ή ακόμα και ο θάνατος που έχουν προκληθεί σε βάρος του επιβάτη εξαιτίας αεροπορικού ατυχήματος, αποκαθίστανται σύμφωνα με τα ανώτατα όρια ευθύνης που προβλέπονται στις διατάξεις της Συμβάσεως του Μόντρεαλ, εν τούτοις μπορεί να σωρευθεί στο ίδιο δικόγραφο αγωγής, αίτημα για την αποκατάσταση της ηθικής βλάβης του ζημιωθέντος προσώπου λόγω προκληθείσης ψυχικής ή διανοητικής διαταραχής ως συνεπακόλουθο αποτέλεσμα της σωματικής βλάβης του επιβάτη (βλ. αρθ. 299 ΑΚ/932 ΑΚ), χωρίς ωστόσο η αιτούμενη χρηματική αξίωση να υπερβαίνει ομοίως ως άνω τα ανώτατα όρια ευθύνης της ΣΜ.  

Επιπρόσθετα, προβλέπεται η καταβολή χωρίς καθυστέρηση προκαταβολής από μέρους του διεθνούς αερομεταφορέα στο φυσικό εκείνο πρόσωπο που δικαιούται αποζημίωσης, σε περίπτωση ατυχήματος που προκάλεσε θάνατο ή σωματικό τραυματισμό σε επιβάτη, προκειμένου να ανταπεξέλθει στις άμεσες οικονομικές ανάγκες του, χωρίς ωστόσο η εν λόγω προκαταβολή να συνιστά αναγνώριση από μέρους του αερομεταφορέα περί της ευθύνης του σε συγκεκριμένη περίπτωση. Το παραπάνω χρηματικό ποσό αφαιρείται από το συνολικό χρηματικό ποσό που θα καταβληθεί ακολούθως από τον διεθνή αερομεταφορέα ως χρηματική αποζημίωση (βλ. αρθ. 28 ΣΜ), υπό την προϋπόθεση όμως ότι η παραπάνω αφαίρεση ή ο μη συνυπολογισμός του, προβλέπεται από την νομοθεσία της χώρας, στην οποία εκείνος δραστηριοποιείται και έχει δηλώσει την έδρα του.